Χειρόγραφο Γιώργου Σγουρού (Μέρος 10ο)

Ο Γραμματέας της Τομεακής Επιτροπής του ΕΑΜ Αγ. Πέτρου Σπύρος Βλασσόπουλος

Στο κομμάτι αυτό του ημερολογίου του ο Γ. Σγουρός κάνει λόγο για την ανατροπή της πρώτης συμφωνίας με τους Καλατζαίους -και ενώ τα πράγματα βάδιζαν σε μια τελική συμφωνία που θα συμπεριλάμβανε τους Ζαμπέλη και Κατωπόδη- ύστερα από την άνανδρη δολοφονία στις 17 Απρίλη του 1944 (Δευτέρα του Πάσχα) του Γραμματέα της Τομεακής του ΕΑΜ Αγίου Πέτρου Σπύρου Βλασσόπουλου που βρισκόταν καθ΄ οδόν για να πάρει μέρος στην Ολομέλεια της Επαρχιακής Επιτροπής του ΕΑΜ στην Καρυά.

Διατηρείται η αρχική ορθογραφία του χειρόγραφου. Συνέχεια από το Μέρος 9ο.

«Ξεκουράστηκα λίγο και με βροχή που δεν είχε σταματήσει από μέρες καθόλου. Συνέχισα την πορεία μου προς την Καρυά. Ήθελα να βρεθώ μόνος μου να συγκεντρωθώ και να σκεφτώ. Οι προσπάθειες των τελευταίων ημερών με είχαν τσακίσει κυριολεκτικά. Έφτασαν στην Καρυά τα στελέχη της οργάνωσης αλλά και τα άλλα μέλη που ακόμη με βλέπουν σαν μυθικό ήρωα. Πίστευαν πως δεν επρόκειτο να ξαναγυρίσω από την αποστολή μου γι΄ αυτό είχαν προσπαθήση να με αποτρέψουν από αυτή. Το άργημα και ακόμα επί 2 ημέρες χωρίς ειδήσεις τους είχε αναστατώση. Ζητούσαν χίλιες δύο πληροφορίες και με κύταζαν με κατάπληξη. Τους παρακάλεσα να με αφίσουν λίγο μόνο και στο ιδιέταιρο του φαρμακείου του Κουκουλιώτη έμεινα 1 ώρα χωρίς όμως να μπορέσω να συγκεντρωθώ και να σκεφτώ. Συνεργάστηκα μόνο με τον Παν. Κατωπόδη και πήγα και κοιμήθηκα. Ήταν το καλύτερο που είχα να κάνω ύστερα από το τσάκισμα που είχα.

16/4. Είναι Πάσχα. Πρωί πρωί συνεργάστηκα με τον υπεύθυνο της Κομ. Οργαν. Λευκάδας του ΚΚΕ¹ πάνω στα τελευταία γεγονότα. Πήραμε απόφαση να συνεχίσουμε και ολοκληρώσουμε τη Μάχη της Ενότητας. Έστειλα προσκλήσεις στα μέλη της Επαρχιακής Επιτροπής για τη σύγκληση Ολομέλειας την Τρίτη του Πάσχα 18/4 και συνέχεια να πραγματοποιήσω την συνάντησή μου με τους Καλατζαίους Ζαμπέλη και Κατωπόδη. Αφού κανόνισα τις παραπάνω λεπτομέριες ξεκίνησα για τα χωριά να γιορτάσω μαζί τους την ανάσταση. Στην οργάνωση είχε δοθεί εντολή στην ανάσταση να δώσουν Λαϊκό γιορταστικό χαρακτήρα με καλό γλέντι και χορούς στις πλατείες. Πήρα ένα ζώο και δρόμο για τη Βαυκερή, άνοιξα το χορό στην πλατεία του χωριού και τσούγκρισα το αυγό με τους χωρικούς. Συνέχεια πήγα στα Πλατύστομα, Εγκλουβή, Εξάνθεια, Δρυμόνα Αγ. Νικήτα όπου διανυκτέρευσα.

17/4. Την Δευτέρα συνέχισα την περιοδεία μου και κατέληξα στην Καρυά γιατί σήμερα Τρίτη πολύ πρωί θα άρχιζε η συνεδρίαση της ολομέλειας που έπρεπε να τελειώση το μεσημέρι για να πραγματοποιήσω το απόγευμα την ορισθείσα συνάντηση με τους Καλατζαίους.

Ώρα 2½ το μεσημέρι της Δευτέρας 17/4 πήραμε την πληροφορία ότι σκοτώσανε οι Κατσαπλιάδες το γραμματέα της Τομεακής Αγ. Πέτρου² που ρχότανε για την Ολομέλεια χωρίς αιτία. Εκείνο που φοβόμουνα άρχισε να γίνετε· οι Κατωπόδης και Ζαμπέλης για να τορπιλίσουν τη συμφιλίωση ύστερα από οδηγίες που είχαν από την χώρα Λευκάδας σκοτώσανε τον άνθρωπό μας. Έκανα αυστηρό σημείωμα στους Καλατζαίους και τους ζητούσα εξηγήσεις.

Την Τρίτη 18/4 έγινε η Ολομέλεια, συζητήθηκε η κατάσταση και πάρθηκαν οι παρακάτω αποφάσεις να προσπαθήσουμε να χωρίσουμε τους Καλατζαίους με υπογραφή συμφωνίας μαζί τους (χωριστή) και να εξετάσουμε τη δυνατότητα αφοπλισμού των υπολοίπων με τις δυνάμεις που υπήρχαν στο νησί. Βάση του αφοπλισμού έπρεπε να είναι ότι οι επιχειρήσεις δεν έπρεπε να παραταθούν πέρα του 8ώρου. Πρόβλεψη ότι θα παρετείνοντο περισσότερο δημιουργούσε κίνδυνο αμφιβόλου επιτυχίας ή ακριβέστερα φόβους αποτυχίας γιαυτό κρίθηκε σκόπιμη η συμμετοχή ομάδας μονίμου ΕΛΑΣ, που έπρεπε να ζητηθή από το Ξηρόμερο. Διαπιστώσεις έπρεπε να κάμω ο ίδιος μεταβαίνοντας επί τόπου και εξετάζοντας τις δυνάμεις. Βέβαια μετάβασή μου για τη συμφωνία ύστερα από τη δολοφονία και μέχρι να ξεκαθαριστή η κατάσταση θα ήταν πραγματική αφροσύνη.

Την Πέμπτη 20/4 πήρα το παρακάτω σημείωμα από τον Ανδρέα το Καλατζή, που όπως μας ανέφερε ο σύνδεσμος που μας το έφερε είχαν κυριολεκτικά αναστατωθή από το σημείωμά μου και τη δολοφονία είχαν πυκνώση τη φρουρά τους αλλά μέσα στο χωριό τους για να είναι μέσα στη συμφωνία που κάνανε. Σύνδεσμοι πηγαινορχόντουσαν στους Κατωπόδη και Ζαμπέλη και τους ζητούσαν ευθύνες για τη δολοφονία και τους καταστούσαν υπεύθυνους για καινούργια παρατράγουδα. Οι Κατωπόδης και Ζαμπέλης αρνιόντουσαν την ενοχή τους.

Σάββατο 22/4. Με μια βαρκούλα πέρασα στο Μεγανήσι στο Σπαρτοχώρι σύμφωνα με το σχέδιο που είχαμε καταστρώσει. Η δύναμη του ΕΛΑΣ εδώ ήταν 80 τουφέκια και δύο οπλοπολυβόλα. Με 4.000 περίπου φυσίγγια απ΄ αυτά τα 50 μπορούσαν να δράσουν έξω από το νησί, τα υπόλοιπα 30 και ένα οπλοπολυβόλο θα μένανε για να φρουρήσουν το νησί και να κρατήσουν ανοιχτή την πόρτα για σύμπτηξη αν παρίστατο ανάγκη.

Για να καμουφλάρουν την αποστολή μου κάλεσα τον κόσμο να μιλήσω στην πλατεία με την ευκαιρία των εκλογών που γινότανε για να βγουν οι εκλέχτορες που θα βγάζανε τον εθνοσύμβουλο Λευκάδας. Στο χωριό είχε ακόμη πανηγύρι που γινότανε κάθε χρόνο του Αγ. Γεωργίου. Μίλησα για τη σημασία των εκλογών και τα αγαθά αποτελέσματα που θα είχαν για το συντονισμό του Εθνικοαπελευθερωτικού Αγώνα. Στην συγκέντρωση πήραν μέρος και οι δύο αδελφοί Νικολάρα που είχαν έρθη σε συγγενείς τους για το πανηγύρι.

Το μεσημέρι έφυγα για την Εύγειρο για να συντονίσω και εκεί τη δουλειά. Έφθασα στην Εύγειρο αργά το απόγευμα. Από τις συζητήσεις βγήκε: Η Εύγειρος διέθετε τριακόσια τουφέκια, 4 οπλοπολυβόλα δύο βαρειά πολυβόλα 1 ατομικό όλμο και άφθονες σφαίρες. Απ΄ αυτά μπορούσαν να δράσουν έξω από την Εύγειρο 50 τουφέκια τα τέσσερα οπλοπολυβόλα ένα βαρύ πολυβόλο και ο όλμος με προβλήματα. Συζητήθηκαν λεπτομέρειες δράσης και καθορίστηκε τρόπος σύνδεσης.

Αφού κανονίστηκαν και άλλες διάφορες λεπτομέρειες έφυγα την Δευτέρα 24/4 για την Καρυά από τον ίδιο δρόμο που είχα έρθη. Στο Σπαρτοχώρι σήμερα 24/4 βάλαμε τις βάσεις για τη δημιουργία του ΕΛΑΝ³ από θαλασόλυκους του Μεγανησιού. Βρέθηκε το κατάλληλο ταχύπλοο σκάφος (9 μίλια την ώρα) και εξοπλίστηκε με ένα βαρύ πολυβόλο που εξοικονομήθηκε την ίδια μέρα με ανταλλαγή λαδιού από την Κεφαλωνιά 5 ήταν τα παλληκάρια που αρχίσανε τον αγώνα στη Θάλασσα».

(Συνεχίζεται)

(Πηγή: Ιωάννης Α. Αναγνώστου, «Η ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΤΗ ΛΕΥΚΑΔΑ (1941-1944)», διδακτορική διατριβή, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων (Φιλοσοφική Σχολή, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Τομέας Ιστορίας Νεώτερων Χρόνων), 2002.)
____________________________
¹ Υπεύθυνος της Κομματικής Οργάνωσης Λευκάδας του ΚΚΕ ήταν ο Χρηστος Αλεξόπουλος από το Ξηρόμερο.
² Γραμματέας της 4ης Τομεακής Επιτροπής του ΕΑΜ Αγίου Πέτρου-Νότιας Λευκάδας ήταν ο Σπύρος Βλασσόπουλος. Δολοφονήθηκε στις 17 Απρίλη του 1944 στην περιοχή Αγιά Μαρίνα Κομηλιού. Γράφει στα απομνημονεύματά του ο παπά Γεράσιμος Αρβανίτης: «Την Δευτέρα την Λαμπρή πήγαινε σύνδεσμος ο Σπύρος του Αλεξάνδρου Βλασόπουλος στην Καρυά. Τον είδε ο Χαράλαμπος Κατηφόρης -Θοδωρέλος και έβαλε τους Αχειμαστέους, Διονύσιο, Ελευθέριον Ν. Μαργέλη-Τζαβαλδίνο και τον Κώστα Μαραγκό-Αρίδαν από το Κομηλιό, αφού βεβαίως τους έδωσε το μπουρμπουάρ τους, επειδή είχαν μαλώσει να τον φθάσουν και να τον φονεύσουν. Αυτοί ήταν οργανωμένοι στην παράταξη του ΕΔΕΣ του Ζέρβα, ενώ ο Βλασσόπουλος ήταν στον ΕΛΑΣ. Έτρεξαν και τον έφθασαν στην Αγία Μαρίνα Κομηλιού που συζητούσε με τον Κωστάγγελο Τζεφρόνη και εκεί τον εφόνευσαν. Άρχισε μίσος αναμεταξύ των οργανωμένων παρατάξεων».
Γράφει ο Ζώης Κουτσαύτης (Η Εθνική Αντίσταση στη Λευκάδα): «Το πρόσωπο που αναφέρει ο Γ. Αρβανίτης σαν ηθικό αυτουργό ήταν απ΄ τα φασιστικά δοσίλογα στοιχεία του Αγίου Πέτρου και γενικά της περιοχής. Βρισκόταν σε συνεχή επαφή με τους Ζαμπέλη, Κατωπόδη κλπ. «οπλαρχηγούς». Δεν δικαιολογείται μια τέτοια δολοφονία επειδή το πρόσωπο αυτό είχε μαλώσει με τον Σπύρο Βλασσόπουλο. Συνδυαζόταν εδώ το μίσος το προσωπικό, με την εντολή της οργάνωσής τους για ξεπάστρωμα των στελεχών του ΕΑΜ στην περιοχή…»
Ο Τάσος Γ. Κονιδάρης (Η Λευκάδα στη σκιά του εμφυλίου πολέμου 1943-1947) αναφέρει ως δράστες τους «Οπλαρχηγούς» της Δεξιάς Νιόνιο Αχείμαστο και Βασίλη Μπουρδάρα.
³ Το Ελληνικό Λαϊκό Απελευθερωτικό Ναυτικό (ΕΛΑΝ) ήταν το αντιστασιακό ναυτικό που έδρασε σε διάφορες θαλάσσιες περιοχές της Ελλάδας την περίοδο της κατοχής, το οποίο και διαλύθηκε μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας. Στην περιοχή του Ιονίου δρούσε η 2η (IΙ) ναυτική μοίρα Δυτικής Στερεάς και Ιονίων νήσων.

Διαβάστε ακόμη: