Στην ίδρυση της ΕΠΟΝ ήταν αφιερωμένο το σύνθημα που αποκαλύφθηκε στην καμάρα του περιβόλου του Αγίου Βάρβαρου στην Κατούνα Λευκάδας (ανανεωμένο)
Ανανέωση: «Αποκρυπτογραφήθηκε» τελικά με τη βοήθεια του Π.Μ. μέρος του συνθήματος που αποκαλύφθηκε στον Άγιο Βάρβαρο Κατούνας. Η χρονολογία είναι 1943 και όχι 1945 όπως αρχικά γράψαμε, ενώ πέρα από τα γράμματα ΕΠΟΝ διακρίνεται στο πάνω μέρος της θολωτής καμάρας του περιβόλου να είναι γραμμένη η λέξη «ΦΛΕΒΑΡΗ».
Μετά από όλα αυτά μπορούμε να πούμε με μεγάλη βεβαιότητα ότι το σύνθημα ήταν αφιερωμένο στην ίδρυση της ΕΠΟΝ, της Ενιαίας Πανελλαδικής Οργάνωσης Νέων, που έγινε στις 23 Φλεβάρη του 1943. Η ίδρυσή της αποφασίστηκε σε σύσκεψη που έγινε την ημερομηνία αυτή, στην οδό Δουκίσσης Πλακεντίας 3, στους Αμπελοκήπους, με πρόταση της ΟΚΝΕ (Ομοσπονδία Κομμουνιστικών Νεολαιών Ελλάδας), όπου συμμετείχαν επίσης εκπρόσωποι όλων των οργανώσεων νέων που συμμετείχαν στο Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο Νέων (το ΕΑΜΝ είχε ιδρυθεί με πρωτοβουλία της ΟΚΝΕ ένα χρόνο νωρίτερα και σε αυτό συμμετείχαν εκτός από την ΟΚΝΕ και οι παρακάτω νεολαιίστικες οργανώσεις: «Φιλική Εταιρεία Νέων», «Ελευθερία», «Σοσιαλιστική Επαναστατική Πρωτοπορία Ελλάδας» και «Δημοκρατική Ενωση Νέων»), εκπρόσωποι και άλλων οργανώσεων νεολαίας, αλλά και προσωπικότητες του πνευματικού κόσμου, όπως ο Κ. Σωτηρίου, η Ρόζα Ιμβριώτη, η Μαρία Σβώλου κ.ά.
Για την ιστορία της ΕΠΟΝ Λευκάδας μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα στα Απομνημονεύματα Πόπης Μάλφα-Ζακυνθινού, η οποία ήταν στέλεχος της νεολαιίστικης οργάνωσης της ΕΠΟΝ (Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νέων) στο νησί της Λευκάδας:
ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ ΠΟΠΗΣ ΜΑΛΦΑ-ΖΑΚΥΝΘΙΝΟΥ | ||||
ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ | ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ | ΤΡΙΤΟ ΜΕΡΟΣ | ΤΕΤΑΡΤΟ ΜΕΡΟΣ | |
ΠΕΜΠΤΟ ΜΕΡΟΣ | ΕΚΤΟ ΜΕΡΟΣ | ΕΒΔΟΜΟ ΜΕΡΟΣ | ΟΓΔΟΟ ΜΕΡΟΣ | |
ΕΝΑΤΟ ΜΕΡΟΣ | ΔΕΚΑΤΟ ΜΕΡΟΣ | ΕΝΔΕΚΑΤΟ ΜΕΡΟΣ | ΔΩΔΕΚΑΤΟ ΜΕΡΟΣ |
Έπεσαν τα ασβεστώματα από την καμάρα του περιβόλου του ναού του Αγίου Βάρβαρου στην Κατούνα Λευκάδας και φάνηκαν μετά από 74 ολόκληρα χρόνια τα συνθήματα. Κάποια ευανάγνωστα: ΕΠΟΝ, 1945 1943.
Ψηφίδες της σύγχρονης ιστορίας του τόπου μας που δείχνουν ανάμεσα στα άλλα την επιρροή που είχε η θρυλική ΕΠΟΝ (Ενιαία Πανελλαδική Οργάνωση Νέων) στα χωριά της βορειοκεντρικής Λευκάδας. Όπως αναφέρει ο Ποσειδώνας Λογοθέτης («Το χρέος – Μνήμες και μαρτυρίες 1940-1945», εκδόσεις Στοχαστής, 1992), στέλεχος την εποχή εκείνη της ΕΠΟΝ, που κατάγεται από την Κατούνα όπου ήρθαν στο φως τα συνθήματα, η πρώτη συνδιάσκεψη της ΕΠΟΝ Λευκάδας έγινε το δεύτερο δεκαπενθήμερο του Νοέμβρη του 1943 στο Δημοτικό Σχολείο της Εγκλουβής. Οι εργασίες της κράτησαν τρεις μέρες και σε αυτή πήραν μέρος 170 αντιπρόσωποι από όλη τη Λευκάδα.
Η τρίμηνη οργανωτική κατάσταση (συντάσσονταν ανά τακτά χρονικά διαστήματα) του Συμβουλίου Περιοχής Στερεάς Ελλάδας της ΕΠΟΝ που έχει διασωθεί, στην οποία ανήκε οργανωτικά την εποχή εκείνη η Λευκάδα, περιέχει ενδιαφέροντα αριθμητικά στοιχεία για την ανάπτυξη των οργανώσεων της ΕΠΟΝ στο νησί μας, το τρίμηνο 1η Αυγούστου έως 1η Νοέμβρη 1944, αμέσως μετά την Β΄ Συνδιάσκεψη Στερεάς και δύο μόνο μήνες προτού μπει το 1945 που γράφτηκε το σύνθημα. Η οργανωτική κατάσταση είχε σταλεί από το Συμβούλιο Περιοχής Στερεάς στο Κεντρικό Συμβούλιο (ΚΣ) της ΕΠΟΝ. Μέρος του αρχείου του ΚΣ διασώθηκε μετά από πολλές περιπέτειες.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της οργανωτικής κατάστασης οργανώσεις της ΕΠΟΝ υπήρχαν σε 27 από τα 44 συνολικά χωριά της Λευκάδας και βάσεις κοριτσιών σε 16 από αυτά. Σε όλο το νομό Λευκάδας, συμπεριλαμβανομένου και του Μεγανησίου, υπήρχαν 26 ομάδες και 3 τμήματα. Από τους 1.400 συνολικά νέους ηλικίας 15-24 χρονών οι 770 ήταν οργανωμένοι στην ΕΠΟΝ (ποσοστό 55%), ενώ η συμμετοχή των κοριτσιών της ίδιας ηλικίας ήταν χαμηλότερη (και προφανώς εξηγήσιμη) με 363 οργανωμένες νέες σε σύνολο 2.100 (ποσοστό 17%). Το ποσοστό αγοριών και κοριτσιών που ήταν οργανωμένοι στην ΕΠΟΝ ήταν 32%. Στα Αετόπουλα, που συμμετείχαν παιδιά ηλικίας 6-14 χρονών, ήταν οργανωμένα 700 από τα 3.000 περίπου παιδιά (ποσοστό 23%).
Στα ένοπλα τμήματα του ΕΛΑΣ συμμετείχαν την εποχή εκείνη -αρχές Νοέμβρη του 1944- 120 ΕΠΟΝίτες στον μόνιμο ΕΛΑΣ, στη συντριπτική τους πλειοψηφία στο 2/39 Σύνταγμα της 7ης Ταξιαρχίας, και 100 στον εφεδρικό ΕΛΑΣ, ενώ στην Εθνική Πολιτοφυλακή (συγκροτήθηκε τον Απρίλη του 1944, με σκοπό την αστυνόμευση των περιοχών που βρίσκονταν υπό τον έλεγχο της Πολιτικής Επιτροπής Εθνικής Απελευθέρωσης – ΠΕΕΑ) ήταν 35 ΕΠΟΝίτες, όλοι τους αγόρια.
ΕΝΙΑΙΑ ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΝΕΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΣΤΕΡΕΑΣ ΤΡΙΜΗΝΗ ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΠΟ Β΄ ΣΥΝΔΙΑΣΚΕΨΗ ΣΤΕΡΕΑΣ (1η Αυγούστου – 1η Νοέμβρη) 1944 |
|||
ΕΠΑΡΧΙΑΚΑ ΣΥΜΒΟΥΛΙΑ | ΛΕΥΚΑΔΑ | ΞΗΡΟΜΕΡΟ | ΒΑΛΤΟΣ |
ΑΡΙΘΜΟΣ ΟΜΑΔΩΝ | 26 | 42 | 44 |
ΑΡΙΘΜΟΣ ΤΜΗΜΑΤΩΝ | 3 | 4 | 3 |
ΧΩΡΙΑ | |||
ΣΥΝΟΛΟ ΧΩΡΙΩΝ | 44 | 43 | 45 |
ΧΩΡΙΑ ΜΕ ΒΑΣΕΙΣ | 27 | 42 | 44 |
ΧΩΡΙΑ ΜΕ ΒΑΣΕΙΣ ΚΟΡΙΤΣΙΩΝ | 16 | 38 | 39 |
ΝΕΟΙ | |||
ΑΠΟ 15-24 ΧΡΟΝΩΝ | 1.400 | 2.300 | ; |
ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΟΙ | 770 | 1.228 | 922 |
ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΟΙ ΣΤΟ ΠΕΡΑΣΜΕΝΟ ΤΡΙΜΗΝΟ | 770 | 1.019 | ; |
ΠΟΣΟΣΤΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ | |||
ΝΕΕΣ | |||
ΑΠΟ 15-24 ΧΡΟΝΩΝ | 2.100 | 2.250 | ; |
ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΕΣ | 363 | 1.077 | 631 |
ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΕΣ ΣΤΟ ΠΕΡΑΣΜΕΝΟ ΤΡΙΜΗΝΟ | 363 | 723 | ; |
ΠΟΣΟΣΤΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ | |||
ΝΕΟΙ ΚΑΙ ΝΕΕΣ | |||
ΑΠΟ 15-24 ΧΡΟΝΩΝ | 3.500 | 4.450 | 3.500 |
ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΟΙ | 1.133 | 2.305 | 1.553 |
ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΟΙ ΣΤΟ ΠΕΡΑΣΜΕΝΟ ΤΡΙΜΗΝΟ | 1.133 | 1.742 | 1.253 |
ΠΟΣΟΣΤΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ | |||
ΠΑΙΔΙΑ | |||
ΑΠΟ 6-14 ΧΡΟΝΩΝ | 3.000 | 5.100 | ; |
ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΑ ΑΕΤΟΠΟΥΛΑ | 700 | 3.500 | 2.000 |
ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΑ ΣΤΟ ΠΕΡΑΣΜΕΝΟ ΤΡΙΜΗΝΟ | 700 | 1.500 | |
ΠΟΣΟΣΤΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ | |||
ΕΛΑΣ – ΕΘΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΟΦΥΛΑΚΗ | |||
ΑΝΤΑΡΤΙΚΟ ΠΟΣΟΙ ΠΗΓΑΝ | |||
ΝΕΟΙ | 120 | 289 | 191 |
ΝΕΕΣ | 10 | 12 | |
ΕΦΕΔΡΙΚΟΣ ΕΛΑΣ | |||
ΝΕΟΙ | 100 | 360 | 146 |
ΝΕΕΣ | |||
ΕΘΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΟΦΥΛΑΚΗ | 35 | 80 | 16 |
ΣΥΝΟΛΟ ΣΤΟΝ ΕΛΑΣ – ΕΘΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΟΦΥΛΑΚΗ | |||
ΠΟΣΟΣΤΟ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΕΠΟΝΙΤΩΝ ΣΤΟΝ ΕΛΑΣ |
Αγαπητε Φιλιππε, μιας και αναφερεις για παλαια συνθηματα, δες κι ενα που ειναι γραμμενο το 1922 με το δημοψηφισμα για την μικρασιατικη εκστρατεια, πανω απο την πετρινη εισοδο του φαρμακειου Γειτονα.Αναφερει»Σαγγαριος»..
Παναγιώτη το έχω αναφέρει ήδη από το 2011 ακόμη…. εδώ
Φιλιππα χρονια πολλα! Νομιζω πως στη φωτογραφια 4 στη σειρα η λεξη ειναι ΕΛΕΥΘΕΡΗ(;). Στη φωτογραφια 5 φαινεται να υπαρχει κι αλλη λεξη. Καποιο συνθημα ηταν γραμμενο.
Χρόνια πολλά! «ΦΛΕΒΑΡΗ» γράφει και η χρονολογία είναι 1943 και όχι 1945. Με μεγάλη βεβαιότητα το σύνθημα ήταν αφιερωμένο στην ίδρυση της ΕΠΟΝ που έγινε στις 23 Φλεβάρη του 1943…
Φιλε μου, οι τοιχοι εχουν τη δικη τους ιστορια…..Καλο Μηνα
Φιλιππα , απο τα 7 γραμματα πετυχα τα 4 και ειχα κακη εικονα. Καλο μηνα1